"Yalnızca Birkaç Derece"

"Bu koca milyar yıl yaşındaki dünya için, birkaç derece ne kadar fark eder ki? Bir gün bir derece fazla olsa biz insanlar neyi fark ederiz? Ertesi günse iki derece, daha sonra dört ve sonraki gün altı derece olsa mesela? Dünya bilim insanları şu anda yaşadığımız dünya sıcaklığının geçmişe göre tam 1 santigrat derece arttığı konusunda hemfikir. Peki ya denizde sayısız gemi, karada on binlerce araba ve istasyon, uzayda uydulara, milyonlarca yapay zekaya sahip olan insanoğlu bunu niye umursasın? Doğru, insanlık olarak daha önemli problemlerimiz var, değil mi? Savaşlarda birbirimizi öldürmek, toprak kazanmak gibi. Ancak bilmediğimiz bir şey var; yakında uğruna milyonlarca can verilen o topraklar tamamıyla yok olabilir. İnsanlığın tarih boyunca sahip olmak için kan akıttığı topraklar, dünyadan alınabilir. Bilim insanları, durumun bizim için olan etkisini ölçebilmek için yepyeni yapay zekaları, uçsuz bucaksız bilgilerle yüklüyor. Tahminler korkutuyor... Yalnızca 35 yıl içinde, sayısız insanın su kaynağı olan Himalayalar'daki buzulların tamamen erimesi bekleniyor, milyonların susuz kalmasına 35 yıl kaldı. 45 yıl içinde Grönland buz örtüsünün tamamen kaybolmasına kesin gözle bakılıyor. Bu asrın sonunda, biyolojik çeşitliliğin yarısına ev sahipliği yapan Amazon ormanlarının kaderi sonsuz bir kuraklıkla kesişecek. Büyük Amazon ormanları bu yüzyılın sonunda ıssız birer çöl olacak. Küresel sıcaklık çoktan 0.8 santigrat derece yükseldi, ancak bu "azıcık" yükseliş halihazırda dünyanın en kurak kıtası olan Avustralya'nın en kalabalık ikinci eyaleti Victoria'da, tarihi kayıtlara göre en kötü orman sezonlarından birini geçirmesine ve su kaynaklarının yarısından fazlasını kaybetmesine yetti. Avustralyalılar, son bin yılın en korkunç kuraklığını yaşıyorlar. Bizler için bunlar küresel ısınmanın bizlere yapacaklarının ufak bir fragmanı yalnızca. Çünkü aslında arabanızdan çıkan o gazlar, kutuplardaki buzların ömrünü kısaltıyor. Dünya bilim insanlarının yaptığı küresel ortalamanın yaklaşık 6 santigrat derece artacağı yönündeki araştırma, geleceği değiştirebilir. Çünkü dünya sıcaklığında çok küçük altı derecelik bir ısı farkı bile dev çağlar kapatabilir. Bilir misiniz? Korkunç soğuklarıyla bilinen, hayvanların soğuktan donduğu, kaç hayvanın neslinin tükendiğini bu gün bile tam olarak bilemediğimiz çağ olan buzul çağı, sadece altı derecelik bir ısı kaybı sonucu ortaya çıktı. Sadece altı derecelik soğuma dünyayı Buzul Çağı'na götürdü. Tarih kendisini tekrarlamayı hep sevmiştir; şimdi de altı derecelik bir artış dünyamızı kolaylıkla alev alev bir cehenneme çevirebilir. En erken değişimler, dünyanın en yüksek noktalarında yaşanır. Atmosfer, dünyayı çevreleyen bir kubbedir, az bir kısmını sera gazları oluşturur. Hayatını destekleyen sıcaklığı korumak için güneşten yansıyan enerjinin bir kısmını atmosfere hapsederler. Bu gazların miktarı çoğaldıkça daha fazla ısıyı muhafaza ederler, iklimi korkunç derecede etkileyebilirler. Son 250 yılda biz insanların enerjiyi dönüştürme çabasının sonucunda sera gazları, tahmin edilemez derecede artış gösterdi. Ödenen bedel karbondioksit, modern konforumuzu besleyen enerjiden atmosfere korkunç bir karbondioksit salınımı gerçekleşiyor. NASA görevlisi James Hansen, karbondioksit miktarının 2 katına çıkmasını, kaçınılmaz bir felaketin garantisi olarak gördüğünü söylüyor, tehlike sınırının da bir milyonda 450 olduğunu ekliyor. 2 derecelik ufak bir artış çok şeyi değiştirir. Sadece 1 derecelik ısınma, Amerika'nın en verimli çiftlik arazilerinden birini tekrar bir çöle döndürebilir. Bundan 6 bin yıl önce, Amerika'nın batısı uçsuz bucaksız bir çöldü. Bilim insanları ise bu asrın sonunda çölleşmenin tekrarlanacağı kanısına vardı bile. Her birimiz için uyanma vakti geldi, fragman bitiyor, asıl film başlıyor... Asel Şentürk