Hey gidi günler… Nerden nereye…

 40 yıl önce kaymakamlıkla yönetilen Batman kent merkezinde sokakların kışın çamur, yazın toprak olduğu, ayrıca kat sayınsın üçü geçmediği, kerpiç ve tek katlı beton evlerden bahsetmek istiyorum.

Batman gerçekten çok göç alan ve bir o kadar da hızla gelişen bir kent,  özellikle 1970’ ve 1980’li yıllarda kaymakamlıkla yönetildiği o dönemlerde yaklaşık nüfusu 50 ile 60 bin civarındaydı.

Batman’ın o dönem en büyük gelir kaynağı çiftçilikti tabi Türkiye petrollerinin hakkını yemeyelim, çünkü TÜPRAŞ ve Türkiye petrollerinin bir olduğu dönemlerde toplam 7 ile 8 bin arasında personel çalışırdı, ailelere böldüğün zaman binlerce insanın ekmek kapısıydı. Petrol emekçileri aylık maaşlarını aldıklarında o gün çarşıda yoğun bir şekilde bir alışveriş trafiği yaşanırdı, Şimdiki gibi meyve bolluğu yoktu, kışı kış mevsiminde yazı da yaz mevsiminde yaşardık. Mesela kış mevsimi ortasında karpuz veya üzüm bulunmazdı, çünkü her ürün mevsimine göreydi. Böyle her istediğini insanlar bulamazdı.

Batman’da düğün salonları yoktu insanlar düğün, nişan ve diğer özel günlerini ya evde ya da mahalle arasında yapardı. O dönemin en lüks en kalabalık caddesi birinci caddede ve ikinci caddeden oluşurdu.

Yine şimdiki gibi yüksek binalar yoktu, inanın Ulu Caminin minaresine çıkıldığında Batman’ın tümünü bir karede görmek mümkündü. Evlerin yüzde 90’ı tek veya iki katlı olup çoğu ise kerpiç evlerdi. Şimdiki gibi 2+1 veya 3+1 gibi lüks evler değildi. Evler 70- 80 metre kareden oluşuyordu. Küçük bir mutfak, mutfağın içinde şimdiki gibi lüks mutfak dolabı yoktu, raflıydı çünkü bardak ve tabaklar o raflara dizilirdi.

Büyüklerimiz şimdiki gibi çamaşır makinesi ve bulaşık yıkama makinesi yoktu, kışın soğukta bahçede bulaşık ve çamaşır yıkarlardı, şimdiki nesil çok şanslı.

Klimaların yaygınlaşmadığı o dönemlerde İnsanlar yazın damda tahtalardan yapılan 4 ayaklı ve etrafı demir çubuklarla örtülü taht denilen yerlerde yatarlardı. Bu yatakların etrafını da beyaz örtüyle kapatıp yatak yorganlarını içine yerleştirir ve o şekilde uyurlardı.

Son olarak Batman’ın şimdiki gibi güzel yolları kaldırmaları yoktu. Batman o yıllarda yazın toprak kışın ise çamurdan dolayı insanlar yürüyemezdi. Düşünün en uzak mesafe bir kilometre bile belki yoktu, ayrıca yoğun bir araç trafiği bile yoktu.

Araç yerine paytonlar vardı, Cumhuriyet meydanında şehir içi araç yerine çoğu vatandaş bunları kullanırdı. Tabi o yıllarda Hayat taksi taşımacılığı vardı onu unutmamak gerek, Batman’da hemen hemen ilk taksiciliği hayat taksi taşımacılığı yapardı.

1970 ile 1980’li yıllarda günümdeki gibi her şeyi bulmak mümkün değildi yağ kuyruğu, şeker kuyruğu, ekmek kuyruğu, tüp kuyruğu ve buna benzer birçok ürün bulunmadığı için tek tüp satılan yerlerde uzun kuyruklar oluşurdu. Ama her şeye rağmen insanlar mutsuz değil mutluydu.

HOŞÇA KALIN…